Hoe heeft Rusland de sancties omzeild?

Wat de Russisch-Europese dynamiek echter onderscheidt, is de manier waarop Rusland met verrassende vindingrijkheid reageert op de economische druk die door de EU wordt opgelegd. Door slimme tactieken in te zetten, staatsstructuren uit te buiten en geraffineerde ontwijkingsstrategieën toe te passen, is Rusland erin geslaagd om de impact van Europese sancties te verzachten.

In dit artikel nemen we de subtiliteiten van Ruslands reactie op EU-sancties onder de loep en belichten we de strategieën en implicaties van deze strijd om invloed.

Hoe heeft Rusland gereageerd op de sancties?

In reactie hierop heeft Rusland aanzienlijk gereageerd op de economische sancties die zijn opgelegd door de Europese Unie en de Verenigde Staten om zijn economie aan te passen aan de nieuwe beperkingen:

• 1

  Economische tegenmaatregelen: Rusland heeft op de beperkende maatregelen gereageerd met economische tegensancties, waarbij de invoer van voedingsmiddelen uit landen die Rusland sancties opleggen, wordt verboden. Dit initiatief is bedoeld om de afhankelijkheid van import te verminderen, de binnenlandse productie aan te moedigen en de tarwestrategie te ondersteunen. De wereldwijde tarwe-export, die 30% van het totaal van Rusland en Oekraïne vertegenwoordigt, onthult een manoeuvre die gericht is op het versterken van de Russische dominantie op de wereldwijde tarwemarkt, waardoor het economische isolement van Oekraïne wordt geaccentueerd. Het USDA meldt dat Rusland sinds 2023 's werelds grootste producent is geworden en een kwart van de wereldwijde tarwehandel voor zijn rekening neemt..

• 2

  Tarwestrategie tijdens het conflict: Rusland paste deze tarwestrategie tijdens het conflict handig toe, waardoor het Kremlin druk kon uitoefenen op aarzelende landen. Rusland koos voor een onconventionele aanpak en sponsorde de onderhandelingen door de staat, waarbij de prijzen werden gebaseerd op Russische belangen. Deze aanpak, die werd uitgebreid naar de energiesector, in combinatie met westerse sancties, de COVID-19 pandemie en de oorlog, droeg bij aan een toename van de wereldwijde inflatie en consolideerde de chantagediplomatie door de dominante positie van Rusland op de tarwemark

• 3

  Bevordering van intraregionale handel: Geconfronteerd met de uitdagingen van sancties onderzoeken bedrijven verschillende alternatieven, zoals het gebruik van tussenpersonen en het aangaan van partnerschappen met landen die niet aan dezelfde sancties onderworpen zijn. Er is bijvoorbeeld een aanzienlijke toename van de handel tussen Kirgizië, Kazachstan en Turkije, waardoor de door de EU en Rusland opgelegde beperkingen worden omzeild.

• 4

  Herstructurering van energiepartnerschappen: Rusland heeft nieuwe energieovereenkomsten opgesteld en zijn export opgevoerd naar landen die geen sancties opleggen. Er zijn gezamenlijke energieprojecten beloofd, met name met landen als China, India en Turkije. Deze aanpak heeft echter een onderliggende strategie.
  Een van de belangrijkste bronnen van inkomsten van Rusland zijn koolwaterstoffen, die het doelwit zijn van Europese sancties om een wereldwijde prijsstijging te voorkomen, die gevolgen zou hebben voor veel landen. Als gevolg hiervan richten deze sancties zich specifiek op het zeetransport van Russische koolwaterstoffen. Toch worden deze beperkingen op onopvallende manieren omzeild, zoals het omvlaggen van schepen om beperkingen in de Bosporus te omzeilen. Sommige schepen gaan zelfs zo ver dat ze hun zenders uitschakelen en op zee van lading veranderen, waardoor het moeilijk wordt om hun herkomst te achterhalen.

• 5

  Handelsstromen heroriënteren: Rusland heeft zijn handelsstromen verlegd door naar nieuwe markten te kijken en zijn export te diversifiëren. Het heeft zijn inspanningen opgevoerd om de export naar landen in Azië en de Stille Oceaan te vergroten, met name door de ontwikkeling van de Noordelijke Zeeroute en de Nieuwe Zijderoute..

• 6

  Samenwerking met andere gesanctioneerde landen: Rusland versterkt zijn allianties en zijn economische en politieke partnerschappen met andere landen die onder economische sancties vallen, door de handels- en diplomatieke betrekkingen te intensiveren. Bijvoorbeeld met Iran, Venezuela en Noord-Korea, die ook onderworpen zijn aan internationale sancties. En door toegang te verlenen tot wapenvoorraden, technologie en andere goederen.

Hoe Rusland de Gemenebest van Onafhankelijke Staten (GOS)
om haar handel met de EU in stand te houden?

Als reactie op de verliezen door de sancties heeft Rusland stappen ondernomen om de intraregionale handel te bevorderen, vooral binnen het GOS. Deze strategie is erop gericht om deze landen als tussenpersoon te gebruiken om de handel met de Europese Unie en andere landen die sancties tegen Rusland hebben ingesteld in stand te houden.

Een recent voorbeeld van dergelijke manoeuvres dook op na het verbod van de Europese Unie op de invoer van bepaald Wit-Russisch en Russisch hout in maart 2022, na de inval van Rusland in Oekraïne via Wit-Russisch grondgebied. Ondanks dit verbod bleef Wit-Russisch en Russisch hout met valse documenten bij de gebruikelijke afnemers aankomen, zo bleek uit een onderzoek van de due diligence Belarusian Investigative Centre (BIC).


Grondig onderzoek brengt echter een verontrustende realiteit aan het licht: een groot deel van het hout blijft voornamelijk afkomstig uit Rusland en Wit-Rusland. Het bereikt zijn bestemming in Europa door grensbeperkingen te omzeilen en Kazachse of Kirgizische herkomst te claimen, zonder officieel door deze landen te zijn gegaan.

Deze cijfers, vermenigvuldigd met respectievelijk 74 en 18.000 ten opzichte van vorig jaar, onderstrepen de omvang van het probleem en doen ernstige vragen rijzen over de authenticiteit van de handelsstromen. De Europese Unie moet op deze anomalieën worden geattendeerd, vooral omdat er een grote kloof bestaat tussen de geëxporteerde hoeveelheden hout en de daadwerkelijke productiecapaciteit van deze Centraal-Aziatische landen, die bekend staan om hun droogte. Deze situatie maakt duidelijk dat de handelsstromen beter in de gaten moeten worden gehouden en dat er strenge sancties moeten worden opgelegd om te voorkomen dat er misbruik wordt gemaakt van de mazen in het systeem.





Sommige Europese halfgeleiderbedrijven hebben bijvoorbeeld hun export naar Rusland verdubbeld nadat de sancties waren opgelegd, en sommige daarvan komen via een cascade van tussenhandelaren via de grenslanden bij Russische legerleveranciers terecht. Ondanks de verhoogde waakzaamheid van Europa gaat dit door omdat het onmogelijk is om elke chip afzonderlijk te traceren.

Welke mechanismen gebruikt Rusland om sancties te omzeilen?

Rusland omzeilt de sancties door alternatieve financiële mechanismen te ontwikkelen, zoals de nationaal betalingssysteem (SPFS) omdat hun acties beperkt waren op het systeem SWIFT of de Nationaal Betaalkaartsysteem (NSPK).

Er waren ook tekortkomingen in de Europese sancties, zoals het feit dat Russische financiële instellingen geen toegang kregen tot het Swift-systeem. Dit was een klap voor de Russische financiële wereld, hoewel van korte duur. Om zich aan te passen richtte Rusland nieuwe banken op. Hierdoor kregen ze toegang tot het systeem met als enige verandering de toevoeging van een tussenpersoon, wat niet echt een grote impact had.
Ondanks het feit dat Turkije lid is van de NAVO, is het land bekritiseerd vanwege zijn rol in het omzeilen van sancties tussen Europa en Rusland. Ondanks de politieke implicaties van de sancties heeft Turkije ervoor gekozen om te profiteren van deze handel onder embargo, wat getuigt van een gebrek aan betrokkenheid bij internationale maatregelen. Het feit dat Turkije betalingen in Russische roebels en cryptocurrencies accepteert, onderstreept zijn desinteresse in de politieke implicaties van de sancties en benadrukt zijn opportunistische houding ten opzichte van internationale transacties.

Wat Zwitserland betreft, dit land heeft zijn inspanningen om het omzeilen van Russische sancties tegen te gaan weliswaar opgevoerd, maar er blijft kritiek bestaan op zijn doeltreffendheid om het gebruik van zijn neutrale financiële systeem voor omzeilingsdoeleinden te voorkomen. Ondanks de acties van het staatssecretariaat voor economische zaken om sancties te onderzoeken en af te dwingen, geeft het feit dat miljarden activa zijn bevroren de omvang van het probleem aan en suggereert het dat Zwitserland historisch laks is geweest in het afdwingen van internationale sancties, waardoor bedrijven en individuen de beperkingen konden omzeilen.

Russische begroting voor 2024: militaire prioriteiten ten koste van de binnenlandse economie

Wat Rusland betreft, onthult de voorgestelde begroting van de Russische regering voor 2024 een duidelijke visie op de toekomst van het land, gekenmerkt door voortdurende betrokkenheid bij het slepende conflict in Oekraïne.

Met militaire uitgaven op een ongekend niveau, zelfs hoger dan de sociale uitgaven, lijkt Rusland vastbesloten om zijn militaire macht en regionale invloed te behouden. Deze strategie brengt echter aanzienlijke economische risico's met zich mee, niet in de laatste plaats door de sancties, waardoor er steeds vaker geld moet worden onttrokken uit het Nationaal Vermogensfonds van de Russische Federatie, de Russian National Wealth Fund (NWF).

Bovendien kan de beslissing om prioriteit te geven aan militaire uitgaven ten koste van essentiële sociale sectoren leiden tot interne spanningen en negatieve gevolgen voor de Russische bevolking.

Uiteindelijk kan de beslissing van het Kremlin om een langdurige oorlog te beginnen in Oekraïne blijvende gevolgen hebben voor de Russische economie en samenleving, wat de uitdagingen benadrukt waar het land de komende jaren voor staat.